Wellicht heb je ergens over de voordelen van akoestiek gelezen en vraag je je nu af hoe de akoestiek in jouw woonkamer of studio is. Oftewel, hoe je de akoestiek zelf het beste kan meten.
De akoestiek in een ruimte kan je zelf meten met simpelweg een iPhone app of professioneel meten met behulp van akoestische meetsoftware zoals Room EQ wizard. Voor een professionele meting heb je nodig: een microfoon, speakers, en een laptop om de software op te draaien.
Waarom de akoestiek meten
Kamers met te veel of te weinig reflecterende oppervlakten beïnvloeden de stemming van mensen die aanwezig zijn in de ruimte.
Denk aan hoe koud en hard een gesprek klinkt in een ziekenhuis met betegelde, reflecterende muren in vergelijking met hoe warm en zacht een gesprek klinkt in een bioscoop met gedempte stoelen en muren (natuurlijk heeft het doel van de locatie ook een belangrijk effect op je stemming).
Elke ruimte moet het achtergrondgeluid onder controle hebben om de ruimte geschikt te maken voor gebruik. Er is dus ook voor elke ruimte een passende hoeveelheid nagalm. En gelukkig is die passende hoeveelheid nagalm goed meetbaar.
Voor een goede spraakverstaanbaarheid moet de nagalmtijd ongeveer 1 seconde of minder zijn. Een concertzaal daarentegen heeft nagalmtijden van 2-3 seconden nodig om een rijke en warme luisterervaring te bieden.
Hoe je zelf de akoestiek kunt meten
Om zelf de akoestiek in je ruimte te meten, zijn er drie mogelijkheden: amateuristisch via een iPhone app, professioneel met de gratis Room EQ wizard software of met behulp van een akoestisch meetapparaat.
Optie 1: zelf de akoestiek meten met je iPhone via een gratis app
Er is een app genaamd Impulso Architect in de Appstore waarmee je zelf de nagalmtijd in je ruimte kan meten. Je kunt kiezen om via de speakers en/of microfoon van je iphone te meten of de iphone aan te sluiten aan externe apparatuur voor betere resultaten.
Ik heb de app zelf even getest en ben best wel onder de indruk. Het is leuk gedaan en op zich redelijk accuraat. Bekijk hieronder een paar screenshots.
De app houdt rekening met achtergrondgeluiden door eerst een test meting te doen. Vervolgens moet je hard in je handen klappen en dit kan je meerdere keren herhalen om een betrouwbaarder gemiddelde te krijgen. Tot slot krijg je de testresultaten te zien. Zoals je in de laatste afbeelding kan zien, werd er bij mijn ruimte een nagalmtijd van 0,35 seconden gedetecteerd.
Alhoewel de app het zeer goed doet voor een iPhone app, meet het alleen de midden frequenties van 200 hz tot 2000 hz. Als je ook de lagere frequenties wilt meten zoals in een studio, schiet je hier dus niet zoveel mee op. Maar wel leuk om te proberen!
Optie 2: zelf de akoestiek meten met professionele meetsoftware
Dit is de meest gangbare methode, omdat het gratis is, niet al te moeilijk, en vrij goede resultaten geeft.
Er bestaan verschillende soorten meetsoftware, maar de populairste en goedkoopste heet Room EQ Wizard.
Voordat we gaan beginnen hebben eerst de volgende items nodig: speaker(s), computer/laptop en een microfoon. Zowel de speakers als de microfoon moeten aangesloten zijn op de computer. Room EQ Wizard wilt namelijk een geluidssignaal uitzenden over de speakers en ook direct de reflectie opvangen via de microfoon.
Zodra alles is aangesloten (en werkt!), ga dan naar https://www.roomeqwizard.com/.
Navigeer naar het kopje downloads en download de software voor jouw besturingssysteem.
Om volledig te functioneren vereist Room EQ Wizard Java 8. Als je bij het openen van de installatie Java errors krijgt, download dan eerst Java 8.
Doorloop nu de wizard.
Nadat je het succesvol hebt doorlopen, is het tijd om Room EQ Wizard te openen.
Als eerst gaan we de videokaart kalibreren om de invloed hiervan te beperken.
Hiervoor gaan we naar Preferences en klikken we eerst de driver aan die we gebruiken en selecteren we de juiste input en output.
Vervolgens klikken we op Calibrate..
Onder in bij Help krijg je ondersteunende tekst te zien die het proces uitlegt. Zorg dat je geluid niet te hard staan. Klik dan twee keer op Next en je zult merken dan Room EQ een 1 khz signaal uitzendt. Het is de bedoeling dat de output (wat uit de speakers komt) gelijk wordt aan de input (wat de microfoon ontvangt). Stel de input van je microfoon bij.
Ga verder en klik op Start Measuring. Room EQ zendt nu een swoop uit.
Je krijgt vanzelf een scherm te zien met een vreemde grafiek, maar dit kan je voor nu nog even negeren. Ga terug naar Preferences en klik nu op Make Cal..
De videokaart is gekalibreerd. Laten we nu de meting uitvoeren.
Klik op Measure.
Zet je schrap voor de swoop.
Nu nog even een mooie grafiek instellen. Klik op Waterfall in de submenu net boven de grafiek en voila. Bij controls rechtsboven kan je eventueel nog het bereik aanpassen. Deze is standaard maar tot 400ms en 200 hz.
In mijn grafiek is te zien dat er een lange nagalmtijd is rond de 50 hz, maar dat de frequenties boven 70 hz prima zijn. Je kan dit zien aan de uitloop van de waterval.
Misschien moet ik maar eens wat bass traps gaan aanschaffen.
Optie 3: zelf de akoestiek meten met een draagbare akoestische meetapparaat
Dit is alleen iets voor de experts die regelmatig metingen moeten uitvoeren. Zo’n apparaat lijkt op een walkie-talkie en kost meestal meer dan 1000 euro. Zie hieronder een voorbeeld van de XL2 van NTI audio.
Verschillen in akoestiek metingen tussen soorten ruimten
Een meting wordt vaak gedaan vanaf een specifiek punt in een ruimte. Of je nou in een woonkamer zit of in een studio, vaak zal je op een speciale plek zitten als je naar muziek luistert. Het is in deze gevallen handig om de meting uit te voeren vanaf de plek waar je zit.
Het kan ook zijn dat je de akoestiek van een zeer grote ruimte wilt meten zoals een kerk of collegezaal. Dit maakt het wat lastiger, omdat er meerdere luisterposities zijn tegelijkertijd en de akoestiek op elke plek anders klinkt. Schakel in deze gevallen daarom een expert in als je goede resultaten wilt.
De akoestiek laten meten door een expert
In huiselijke of niet-professionele situaties, is de Room EQ Wizard een prima oplossing, maar natuurlijk kun je de akoestiek ook laten meten door een expert (een akoesticus). In professionele studio’s is dit ook zeker aan te raden, omdat je hier voor het allerbeste kwaliteit wilt gaan.
Een meting kost gemiddeld 200 tot 300 euro en wordt in sommige gevallen zelfs gratis gedaan, mits je ook van plan bent akoestische panelen aan te schaffen.